Dzień Nauki Polskiej

19 lutego obchodziliśmy Dzień Nauki Polskiej. Większość z nas myśląc o Polakach – naukowcach rzuca – Kopernik, Skłodowska, Łukasiewicz… Tymaczasem w cyklu „Czy wiesz, że…” Eryk z kl.VII udowadnia, że i dziś polscy badacze i odkrywcy mają się czym pochwalić.

Współcześni polscy naukowcy …

Dzień urodzin Mikołaja Kopernika – 19 lutego
ogłoszono Dniem Nauki Polskiej. W XXI wieku mamy
wielu polskich Koperników i Marii Curie- Skłodowskich.
Warto byłoby wiedzieć o ich osiągnięciach w różnych dziedzinach nauki.

Nauka o Ziemi :

Przedstawicielem tej dziedziny nauki może być dr hab. Tomasz Sulej- profesor Instytutu Paleobiologii Państwowej Akademii Nauk (PAN) w Warszawie. Publikacja, który prowadził badania wraz z dr Grzegorzem Niedźwieckim z Uniwersytetu w Uppsali, ich artykuł ukazał się w czasopiśmie naukowym „ Science”
Naukowcy ci Udało opisali i nadali nazwę gadowi ssakokształtnemu , który żył na terenie Śląska 205-210 mln lat temu. Gad ten nazywa się Lisowicia bojani i był to największy gad ssakokształtny jaki żył na Ziemi.

„ Lisowicia to nie był dinozaur.
To był gad ssakokształtny, któremu bliżej jest do ssaków – czyli do nas, niż do dinozaurów” – mówi prof. Sulej. Jak wyjaśnia,
Lisowicia miała ponad 2,5 m wysokości i
ważyła 9 ton, co można porównać z
niektórymi gatunkami dzisiejszych słoni.”

Dr hab. Justyna Olko brała udział w projekcie poświęconym rewitalizacji ( ożywieniu) języków, projekt obejmował też ratowanie jednego z polskich odmian języka – wilamowskiego.
Jak pomóc językom w przetrwaniu? Na to pytanie próbowali odpowiedzieć naukowcy zaangażowani w projekt „Humanistyka zaangażowana w Europie”, realizowany w ramach programu Twinning (Horyzont 2020). uczestniczyli w nim badacze z Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu w Lejdzie i Uniwersytetu Londyńskiego,

Badacze, poszukując skutecznych metod ratowania ginących języków, postawili przede wszystkim na kontakt z osobami posługującymi się tymi językami. Zaangażowane w projekt były również różne mniejszości językowe żyjące w Polsce: Wilamowianie, Łemkowie, Ślązacy, Kaszubi i Mazurzy.

W Polsce wyróżniamy 17 różnych odmian językowych. Oto mapa niektórych dialektów :

Archeologia:

Profesor Paweł Valde – Nowak z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

Do dziś za najstarsze szczątki ludzkie z obszaru Polski, należące także do neandertalczyka ( wymarły gatunek lub podgatunek ludzi archaicznych, którzy żyli w Europie i Azji do około 40 000 lat temu ) uznawano te pochodzące z Jaskini Stajnia w Jurze Krakowsko -Częstochowskiej. Były to trzy zęby trzonowe, których wiek oszacowano na ok. 52-42 tys. lat.
Zespół badaczy pod kierownictwem prof. Pawła Valde – Nowaka prowadził badania archeologiczne w Jaskini Ciemnej w województwie małopolskim. Znaleziono tam najstarsze szczątki człowieka na terenie Polski które mają ponad 100 tys. lat. Są to kości dłoni należące do neandertalskiego dziecka, które zostały strawione przez dużego ptaka.
Jaskinia Ciemna jest to duża, jaskinia, udostępniona dla turystów, którą możemy zwiedzić będąc na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego.

Astronomia :

Zespół naukowców z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego:
Jan Skowron, Dorota M. Skowron, Przemysław Mróz i kierownik badań profesor Andrzej Udalski.

Polscy astronomowie stworzyli unikalną trójwymiarową mapę Drogi Mlecznej, dostarczając nam wielu informacji o budowie i historii systemu gwiazdowego, którego jesteśmy mieszkańcami.

Kolejnym słynnym astronomem jest
profesor Aleksander Wolszczan, wybitny polski radioastronom i astrofizyk. 9 stycznia 1992 roku poinformował o przełomowym odkryciu, że poza Układem Słonecznym, w którym znajduje się także Ziemia, istnieją inne planety, na których może istnieć życie.

Profesor Aleksander Wolszczan zidentyfikował w gwiazdozbiorze Panny pulsar ( gwiazda, która obraca się wokół własnej osi), który się okazało, posiada własny system planetarny, czyli co najmniej trzy krążące wokół gwiazdy planety. Do odkrycia doszło we wrześniu 1991 roku w obserwatorium Arecibo w Porto Rico, gdzie profesor Wolszczan, wraz z naukowcami z innych krajów, badali niebo przy pomocy największego na świecie, 305-metrowego radioteleskopu.

Gwiazdozbiór Panny

Technologia :

Stanisław Łoboziak – Koordynator laboratorium biologicznego. Centrum Nauki Kopernik, naukowiec ten wyhodował mięso kurczaka na liściach szpinaku. To właśnie on opracował ten unikalny roślinno-zwierzęcy przysmak, mówi, że: „Konsystencją przypomina wodorosty, ma lekko słonawy posmak. Nie czuć w nim szpinaku, ale też nie smakuje jak kurczak. Jest to więc zupełnie nowy smak”.

Liść został wyhodowany w przeciągu trzech tygodni, Autor eksperymentu twierdzi, że w przyszłości będzie możliwe uzyskanie mięsa, bez konieczności zabijania zwierząt.

Medycyna:

Profesor Maria Siemionow ukończyła Akademię medyczna w Poznaniu, to wybitna polska chirurg, mikrochirurg i chirurg rekonstrukcyjny, laureatka wielu nagród i wyróżnień. Od 1995 kieruje oddziałem chirurgii plastycznej i mikrochirurgii w Klinice Kolegium Medycyny w Cleveland w stanie Ohio.

W grudniu 2008 roku zespół lekarzy z Cleveland Clinic pod kierownictwem profesor Siemionow dokonał pierwszej w USA udanej operacji przeszczepienia twarzy. Operacja ta trwała 22-godzinny, operował ośmioosobowy zespół pod kierunkiem profesor. Kobiecie będącej ofiarą postrzelenia przeszczepiono około 80% powierzchni twarzy pochodzącej od zmarłej dawczyni. Był to najbardziej rozległy przeszczep twarzy. Operacja wymagała połączenia licznych kości, mięśni, nerwów i naczyń krwionośnych. Operowana pacjentka pierwsze oznaki czucia na obrzeżach przeszczepionej twarzy miała po 3 miesiącach od zabiegu. Po roku czuła już powierzchnię całej twarzy, po ponad dwóch latach od operacji zaczęła mówić, pić, jeść, a nawet uśmiechać.
Profesor Maria Siemionow ma zgodę komisji bio-etycznej na wykonanie jeszcze kilku przeszczepów twarzy. Chce jednak nie tylko wykonywać transplantacje, ale również ułatwić życie pacjentom po takich operacjach. Dlatego bierze udział w pracach badawczych nad lekiem, zapobiegającym odrzuceniu przeszczepu.

Eryk Łopata klasa VII